Vulkan qayası təbiətin hamar gücü və geoloji proseslərin məhsuludur. O, maqmatik süxurların, qazların və mineralların ərimiş qarışığını təşkil edən maqma vulkanlardan püskürdükdə və yer səthinə çatdıqdan sonra sürətlə soyuyanda yaranır. Bu sürətli soyutma maqmadakı qazları həbs edir, bu da vulkan qayasına xas olan poroz strukturu yaradır.
Vulkanik daş dünyada geniş yayılmışdır, xüsusilə də aktiv və ya yatımlı vulkan fəaliyyəti olan ərazilərdə. Bu bölgələrə Sakit okeanın Yanğın Halqası daxildir, burada bir çox vulkanik adalar və sahil zonaları yer alır, habelə İtaliya və İslandiya kimi Avropanın vulkanik bölgələri. Vulkanik daşın təbii xassələri – məsaməliyi, yüngüllüyü və zəngin mineral tərkibi onu unikal və qiymətli təbii ehtiyat halına gətirir.
Təbiətdən sənaye tətbiqlərinə qədər vulkanik daşın yolu çıxarılmaqla başlayır. Vulkanik bölgələrdə daşın növündən və yerləşməsindən asılı olaraq müxtəlif üsullarla hasil edilir. Çıxarıldıqdan sonra ardıcıl emal prosesindən keçir.
Birinci addım adətən çeşidləmə və qiymətləndirmədir, burada vulkan daşı ölçüsü, keyfiyyəti və hava keçiriciliyinə görə ayrılır. Sonra istifadə məqsədinə asılı olaraq daş xüsusiyətli formalara və ölçülərə doğranar və ya qırıla bilər. Məsələn, tikintidə istifadə üçün daş bloklar və ya lövhələr şəklində kəsilə bilər, bağçılıqda isə daha kiçik hissəciklərə qırılır. Kimyəvi emal da bəzi hallarda müəyyən xassələri yaxşılamaq və ya daşı müəyyən sənaye prosesləri üçün daha uyğun hala gətirmək üçün tətbiq edilə bilər.
Ətraf mühit mühafizəsi sənayesində vulkanik daş çirklənmə problemlərinin həllinə kömək edən ekoloji təmiz həll kimi ön plana çıxır. Onun əsas istifadə sahələrindən biri isə su təmizləmədir. Vulkanik daşın poralı strukturu onu əla süzgec materialı halına gətirir. O, su təmizləmə qurğularında suyun çirkləyici maddələrdən, ağır metallardan və zərərli bakteriyalardan təmizlənməsində istifadə oluna bilər. Porların böyük səth sahəsi üzərində mikroorqanizmlərin yapışmasına yer sağlayır ki, bu da üzvi çirkləyiciləri parçalaya bilər və nəticədə su keyfiyyətini yaxşılaşdırır.
Hava təmizlənməsində vulkanik daşın da rolu ola bilər. Bəzi vulkanik daş növləri formaldehid, benzol və uçucu üzvi birləşmələr (VOC) kimi çirkləndiricilərin hava-dan sorbə olunmasını təmin edə bilir. Bu xüsusiyyəti onu hava filtrləri və içəridə hava təmizləyici sistemlər kimi məhsullarda istifadə üçün potensial materiala çevirir. Belə tətbiqlərdə vulkanik daşdan istifadə etməklə sintetik və zərərli ola biləcək materiallardan asılılığı azalda bilərik və daha çox davamlı bir mühitə töhfə verə bilərik.
