Აღწერა
Არქიტექტურულ და სამრეწველო საფარების ინდუსტრიებს უმჯობესების, ხარჯების ეფექტურობის და გარემოსდაცვითი შესაბამისობის შერჩევის ზრდადი წნეხი ემუქრება — ბუნებრივი სლაიდის ფხვნილი, რომელსაც ახასიათებს უნიკალური ფირფიტისებური სტრუქტურა, მაღალი ასპექტური შეფარდება და ქიმიური ინერტულობა, გამოიდის როგორც გარდამტეხი დანამატი, რომელიც ამ გამოწვევებს ამიზნებს გამძლეობის ამაღლებით, უმიჯნობობის გაუმჯობესებით, ამინდის წინააღმდეგობის გაძლიერებით და ძვირადღირებულ ტიტანის დიოქსიდზე დამოკიდებულების შემცირებით, ხოლო ამავე დროს შესაბამისია დაბალი VOC-ის და მდგრადობის სტანდარტების.
Საფარებში გამოყენებული მიკის ფხვნარი წარმოდგენილია ბუნებრივი მიკის მინერალებით (ძირითადად მუსკოვიტი და ფლოგოპიტი), რომლებიც მიიღება მთავარ გლობალურ საბადოებში, მათ შორის ინდოეთის რაჯასთანის რეგიონში, ჩინეთის სიჩუანისა და შინე-მონგოლიის პროვინციებში და ბრაზილიის მინას-ჟერაისში. ეს საბადოები წარმოიქმნება მეტამორფული გეოლოგიური პროცესების შედეგად, როდესაც სილიციუმის, ალუმინის და კალის მდიდარი მინერალები იკრისტალებენ თხელ, მოქნილ ფირებში — ეს ბუნებრივი ფირფირი სტრუქტურა შენარჩუნდება სპეციალური დამუშავების გზით, რაც საფარის შესრულებისთვის საკმაოდ მნიშვნელოვანია. ნედლი მიკის სარეცხი ჯერ ჯეროვნად იქვება ღია მიღმაში, შემდეგ ხდება მისი დასუფთავება იმპურიტეტებისგან, როგორიცაა კვარცი და პოლევინი. დასუფთავებული სარეცხი განიცდის დაშლას საყბისე დაშლის მანქანებით, რათა დიდი ბლოკები პატარა ნაჭრებად გადაიქცეს, შემდეგ კი დამატებით დასაფქვად იყენებენ ჰაერით გამკაცრებულ სარეცხებს, რომლებიც მაღალი სიჩქარის ჰაერის ნაკადით ანაწილებენ ნაწილაკებს ზომის მიხედვით, ხოლო მათი ფირფირი ფორმა შენარჩუნდება. საბოლოო დამუშავების ეტაპები შეიცავს გამშრავს სითხის შემცველობის 0,5%-ზე დაბალი დონის შესამცირებლად და ზედაპირის დამუშავებას სილანის კავშირის აგენტებით (მაგალითად, 3-გლიციდოქსიპროპილტრიმეთოქსისილანი), რათა გაუმჯობინოს მიკის ფხვნარის გავრცელება საფარის სმოლებში და გააუმჯობინოს მიკის ფხვნარსა და საფარის მატრიცებს შორის შემჭიდროვება. საფარის კლასის მიკის ფხვნარის ნაწილაკების ზომა ტიპიურად მერყეობს 5 მიკრონიდან 50 მიკრონამდე: უფრო პატარა ნაწილაკები (5-15 მკმ) გამოიყენება მაღალი ბრწყინვალების არქიტექტურულ საფარებში, რათა შეინარჩუნონ გლუვი ზედაპირი, ხოლო უფრო მსხვილი ნაწილაკები (30-50 მკმ) გამოირჩევა მრეწველობის საფარებში, სადაც იქმნება რელიეფური საფარი ან ამაგრება ბარიერული თვისებები.
Ბუნებრივი სლიქის ფხვნარის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი უპირატესობა საფარებში არის ფილმის სიმაგრისა და ხაზების წინააღმდეგობის გაძლიერების უნარი. სლიქის ფხვნარის ნაწილაკების ფირფიტისებური სტრუქტურა საფარის ფილმში გაშლისას ერთმანეთზე იჭიმება, როგორც სახურავის ფირფიტები, რაც ქმნის სიმკვრივის მქონე, შრიან ბარიერს, რომელიც წინააღმდეგობას უწევს მექანიკურ ცეკვას. არქიტექტურულ ლატექსურ საღებავებში 8-12%-იანი სლიქის ფხვნარის დამატება ფენის სიმაგრეს (ASTM D3363 მიხედვით) 2H-დან 4H-მდე ამაღლებს, რაც კედლებზე და საფარებზე ყოველდღიური გამოყენებისას (მაგალითად, ჯაგრის ან საპენის საშუალებით გაწმენდისას) ხაზების გაჩენას ამცირებს. მეტალის ზედაპირებზე (მაგალითად, მანქანებზე, სტრუქტურულ ფოლადზე ან ავტომობილის ნაწილებზე) გამოყენებულ სამრეწველო საფარებში სლიქის ფხვნარის ამაგრებელი ეფექტი კიდევ უფრო მკვეთრად გამოიხატება — 15%-იანი სლიქის ფხვნარის შემცველ ეპოქსიდურ საფარებში ცეკვის წინააღმდეგობა (ASTM D4060 მიხედვით) 40%-ით უმჯობესდება უცვლელ საფარებთან შედარებით, რაც საფარის ხანგრძლივობას ზრდის მაღალი ცეკვის გარემოში. ჩანგოდუნში, ჩინეთში მდებარე საფარის წარმოების ერთ-ერთმა მწარმომა შეატყობინა, რომ მისი სამრეწველო მეტალის საფარების კალციუმის კარბონატის 10%-ის სლიქის ფხვნარით ჩანაცვლება ხაზების წინააღმდეგობის გაზრდას არ უზრუნველყოფს მხოლოდ, არამედ შემცირებს ფილმის გატეხვას მოღუნვის დროს, რაც საფარის კრიტიკული გაუმჯობესებაა იმ კომპონენტებისთვის, რომლებიც სტრუქტურულ დატვირთვას განიცდიან.
Ბუნებრივი სლიქის ფხვნილი მნიშვნელოვნად ამაღლებს საფარის 불გამომჭიდრობას, რაც საშუალებას აძლევს ფორმულატორებს შეამცირონ ტიტანის დიოქსიდის (TiO₂) გამოყენება — საფარებში ერთ-ერთი მთავარი ხარჯის მაჩვენებელი. სლიქის ფხვნილის ნაწილაკები ეფექტურად ფანტებენ სინათლეს მათი მაღალი სიგრძის შეფარდების და მოვლენის მაჩვენებლის (1.56-1.61) გამო, რომელიც ახლოსაა TiO₂-ის მაჩვენებლთან (2.71). ეს სინათლის გაფანტვის ეფექტი ამაღლებს დამალვის უნარს და საშუალებას აძლევს საფარებს დამალონ საბაზისო ფერები ნაკლები პიგმენტით. თეთრ არქიტექტურულ საღებავებში 5-8% სლიქის ფხვნილის დამატებით შესაძლებელია TiO₂-ის შემცველობის 15-25% შემცირება იმავე გამომჭიდრობის შენარჩუნებით (გაზომილი, როგორც TAPPI გამომჭიდრობა). მაგალითად, ევროპულმა საღებავთა ბრენდმა, რომელიც განიკუთვნება ეკო-საშენ პროდუქტებს, შეამცირა TiO₂-ის გამოყენება შიდა კედლის საღებავებში 20%-ით, 7% ფინე-გრეიდის სლიქის ფხვნილის შემოტანით, რის შედეგადაც ნედლი მასალის ხარჯები შემცირდა 18%-ით და შემცირდა პროდუქტების ნახშირბადის სიმჭიდროვე (რადგან TiO₂-ის წარმოება ენერგიატევადია). სლიქის ფხვნილი ასევე აუმჯობესებს ფერის ჰომოგენურობას შეღებილ საფარებში, რადგან მისი ერთგვაროვანი ნაწილაკების ზომის განაწილება უზრუნველყოფს ფერადი მასალების თანაბარ განაწილებას და ამცირებს პარტიიდან პარტიაში მოხდენილ ცვალებადობას, რაც ხშირად იწვევს პროდუქტის დანაგვრს.
Ამინტის ბუნებრივი ფხვნის კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი უპირატესობა არის მისი ამინტის წინააღმდეგობა გარე საფარებში, სადაც დაცვა ულტრაიისფერი გამოსხივებისგან, ტენისგან და ტემპერატურის ცვალებადობისგან საკმაოდ მნიშვნელოვანია. საფარის ფილმში ამინტის ფხვნის ფენებრივი სტრუქტურა ფიზიკურ ბარიერს წარმოადგენს, რომელიც ხელს უშლის ულტრაიისფერ სხივებს ფილმში გამოყენებას, რაც აიძულებს პოლიმერის დეგრადაციას და ფერის გამუქებას. აკრილის გარე კედლის საღებავებში 10-15%-იანი ამინტის ფხვნის დამატება აგრძელებს თევზის წარმოქმნის დროს (ASTM D4587-ის მიხედვით) 24 თვიდან 48 თვემდე, რაც ორჯერ გადიდებს საფარის სამსახურის ვადას მზიან რეგიონებში, როგორიცაა შუა აღმოსავლეთი ან სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზია. ამინტის ფხვნა ასევე ამაღლებს ტენის წინააღმდეგობას, რადგან ამცირებს ფილმის წყლის გამტარობას — გამოცდები აჩვენებს, რომ ამინტის ფხვნის შემცველი გარე საფარების წყლის ორთქლის გამტარობის მაჩვენებელი (WVTR) 35%-ით ნაკლებია ვიდრე მოდიფიცირებული საფარებისა, რაც ხელს უშლის ტენის შეღწევას, რომელიც იწვევს ქვედა ფენის სივენებას (ხის შემთხვევაში) ან კოროზიას (ლითონში). ავსტრალიის ერთ-ერთმა სამშენ კომპანიამ გამოიყენა ამინტის ფხვნით მოდიფიცირებული გარე საფარი საცხოვრებელი კომპლექსისთვის და აღნიშნა, რომ სამი წლის განმავლობაში მძიმე წვიმისა და მაღალი ტენიანობის გამო არ დაფიქსირდა საფარის ბუშტების წარმოქმნა ან ჩამოგვრება, მაშინ როდე სტანდარტული საღებავით დამუშავებული სახლების 12%-ს მოეთხოვა შესწორება.
Ბუნებრივი სლაიდის ფხვნარი აღჭურვილობის პროცესის გამოყენებადობას აუმჯობესებს pigmentis ჩანართვის თავიდან აცილებით და ნაადევის და გასწორების გაუმჯობესებით. მაღალი ნაღალაქის შემცველობის საფარებში (რომლებსაც აქვთ დაბალი გამხსნელის შემცველობა), TiO₂-ის მსგავსი პიგმენტები ხშირად ჩანართვიან შენახვის დროს, რაც გამოყენებამდე ხელახლა აგიტაციას მოითხოვს — სლაიდის ფხვნარის ფირფიტისებური სტრუქტურა ქმნის თიქსოტროპულ ქსელს, რომელიც პიგმენტებს აკიდებს და ჩანართვას 60-70%-ით ამცირებს. ეს არა მხოლოდ დროს ზოგავს საფარის მომხმარებლებისთვის, არამედ უზრუნველყოფს მთელი ნაგულის მასის გასწორებულ მუშაობას. სლაიდის ფხვნარი ასევე აუმჯობესებს საფარის ნაადევს და გასწორებას, რაც ამცირებს სახაზავის ნიშნებს და „ნარინჯისფერი კანის“ (გაუსწორებელი ზედაპირის ტექსტურა) არქიტექტურულ საღებავებში. აშშ-ის პროფესიონალმა სახაზავმა კონტრაქტორმა აღნიშნა, რომ სლაიდის ფხვნარით შეცვლილი საღებავები უფრო გლუვად ვრცელდებოდა და თანაბარი საბოლოო საფარით იშრებოდა, რაც სავსე საფარის მისაღებად საჭირო ფენების რაოდენობას სამიდან ორზე ამცირებდა.
Ბუნებრივი სლიქის გარემოზე უარყოფითი ზემოქმედების მინიმალურობა კიდევ უფრო ამაღლებს მის პოპულარობას საფარებში. როგორც ბუნებრივად მიღებულ მინერალს, სლიქა უვნებელია, ბიოდეგრადირებადია და არ შეიცავს მჟავების ორთქლებს (VOCs), რაც საშუალებას აძლევს საფარებს დააკმაყოფილონ მსოფლიო გარემოსდაცვითი სტანდარტები, მაგალითად, EU REACH, US EPA-ის Green Building Standards და ჩინეთის GB 18582-2020 (შიდა დეკორატიულ და სამკურნალო მასალებში ზიანის მოცულობის ლიმიტი). სლიქის ფხვნილი ასევე ამცირებს საფარების გარემოზე ზემოქმედებას TiO₂-ის გამოყენების შემცირებით — TiO₂-ის წარმოებისას გამოიყოფა მნიშვნელოვანი რაოდენობის CO₂ და საჭიროებს დიდ რაოდენობას ენერგიის, ამიტომ მისი შემცველობის შემცირება პირდაპირ ამცირებს საფარის ნართის ნახშირბადის სიმძიმეს. გარდა ამისა, საფარის წარმოების დროს წარმოქმნილი ნაგავი სლიქის ფხვნილი შეიძლება გამოყენებულ იქნას როგორც დაბალხარისხიანი შევსებელი მასალა ბეტონში ან ასფალტში, რაც ამცირებს ნაგვის განთავსებას ნაგვის ველებზე.
Ლაქის ბუნებრივი სლიქის ფხვნილის ბაზარის ტენდენციები მიუთითებს მნიშვნელოვან ზრდაზე, რაც გამოწვეულია მაღალი ეფექტიანობის მქონე და მდგრადი ლაქების მიმართ მოთხოვნის ზრდით. აღმოსავლეთ აზიისა და წყნარი ოკეანის რეგიონი, რომელსაც უძღვებიან ჩინეთი და ინდოეთი, წარმოადგენს უმსხვილეს ბაზარს, რაც გამოწვეულია საცხოვრებელი და საოფისე შენობების სწრაფი მშენებლობით და მანქანათმშენებლობის ინდუსტრიის გაფართოებით. ევროპაში და ჩრდილოეთ ამერიკაში მკაცრი გარემოსდაცვითი ნორმები და მომხმარებლის ეკო-საშეხი პროდუქტების მიმართ უპირატესობა წარმოადგენს სლიქის ფხვნილის გამოყენების მიზეზს TiO₂-ის ჩანაცვლებით. ტექნოლოგიური მიღწევები, როგორიცაა ნანოზომის სლიქის ფხვნილის (ნაწილაკების ზომა <1 მკმ) შემუშავება ულტრა მაღალი ბზავსის მქონე ლაქებისთვის და ზედაპირის მოდიფიცირებული ჰიდროფობური სლიქის ფხვნილი ზღვის ლაქებისთვის, კიდევ უფრო ფართავს მის გამოყენების სფეროს.
Მიუხედავად იმისა, ბუნებრივი სლიქის ფხვნიარი გახდა არქიტექტურულ და სამრეწველო საფარებში გამოყენების გარეშე წარმოუდგენელი დანამატი, რომელიც უნიკალურად აერთიანებს შესრულების გაუმჯობესებას, ღირებულების შემცირებას და გარემოს დაცვის მდგრადობას. მისი უნარი გაზარდოს ფილმის სიმაგრე, გააუმჯობინოს უხილავობა, გააუმჯობინოს ამინდის წინააღმდეგობა და გაამარტივოს დამუშავება ხდის მას სასურველ არჩევანად საფარის შემადგენლებისთვის მთელი მსოფლიოში. როგორც კი საფარის ინდუსტრია განაგრძობს ეფექტიანობისა და მდგრადობის პრიორიტეტულობას, ბუნებრივი სლიქის ფხვნიარის მოთხოვნა მოსალოდნელია მნიშვნელოვნად გაიზარდოს მომავალ წლებში.
