W strefach klimatu umiarkowanego, zarówno na lądzie, jak i w ekosystemach wodnych, Wielki Żar inicjuje głębokie przemiany biologiczne, które testują odporność gatunków, jednocześnie przyspieszając kluczowe procesy metaboliczne, fundamentalne dla sukcesji ekologicznej. Ten termin kalendarza słonecznego tworza środowiskach cieplnych, w których temperatury powierzchni często przekraczają progi tolerancji fizjologicznej dla wielu organizmów, wywołując złożone adaptacje behawioralne i ewolucyjne, obserwowalne w obrębie różnych klasyfikacji taksonomicznych. Ścieżki fotosyntezy osiągają maksymalną skuteczność w czasie Wielkiego Żaru i wydłużonych okresach naświetlania, co prowadzi do szczytowych rocznych wartości produkcji pierwotnej, stanowiącej energetyczną podstawę dla całych sieci pokarmowych. Korony lasów liściastych osiągają w tym okresie maksymalną gęstość biomasy, tworząc zróżnicowane mikroklimaty, które chronią społeczności podszytowe przed ekstremalnym nasłonecznieniem, jednocześnie zwiększając wilgotność atmosfery dzięki procesom transpiracji. Korytarze przybrzeżne stają się kluczowymi schroniskami w czasie Wielkiego Żaru, kiedy to zmniejszające się objętości wody koncentrują różnorodność biologiczną w środowiskach wodnych, jednocześnie powodując intensywną konkurencję międzygatunkową o schronienia termiczne i zasoby rozpuszczonego tlenu. W społecznościach mikrobiologicznych, w podłożu o podwyższonej temperaturze, obserwuje się eksplozywną dynamikę populacyjną, przyspieszając cykle rozkładu, które uwalniają składniki mineralne w tempie odpowiadającym szczytowym zapotrzebowaniom roślin. Fenologia owadów wykazuje wyraźną synchronizację z Wielkim Żarem, przy czym populacje stawonogów osiągają maksima sezonowe, wspierając drapieżniki owadożerne, jednocześnie zwiększając zagrożenie infestacji w systemach rolniczych. Wzorce aktywności herpetofauny zmieniają się ku cyklom zmierzchowo-nocnym, aby uniknąć śmiertelnych temperatur w ciągu dnia, zmieniając tym samym dynamiczne relacje drapieżnik-ofiara w całych dotkniętych ekosystemach. Gatunki ptaków stosują zaawansowane strategie termoregulacji, w tym drżenie gardłowe, adaptacje posturalne oraz dobór mikrohabitatu, aby zachować homeostazę w trudnym okresie. Megafauna ssaków wykazuje termoregulację behawioralną poprzez kąpiele w błocie, poszukiwanie cienia oraz ograniczenie aktywności, podczas gdy adaptacje fizjologiczne, takie jak specjalistyczne systemy krążenia, wspomagają odprowadzanie ciepła. W środowiskach morskich podczas Wielkiego Żaru występuje istotna stratyfikacja termiczna, która ogranicza mieszanie się warstw wertykalnych, tworząc warunki hipoksemii w głębszych warstwach i zmuszając gatunki pelagiczne do skompresowanych stref bytowania. Rify koralowe są szczególnie narażone w tym okresie kalendarza słonecznego, ponieważ przedłużające się podwyższone temperatury wody morskiej powodują katastrofalne zjawiska wybielania raf poprzez wypieranie zooxantell. Patogeny mikrobiologiczne rozmnażają się szybko w podgrzanych środowiskach wodnych, zwiększając ryzyko transmisji chorób wśród wielu gatunków. Rekordy fenologiczne pokazują, jak Wielki Żar przyspiesza cykle rozrodcze wielu gatunków roślin, skracając fazy kwitnienia i owocowania, by wykorzystać korzystne warunki przed przejściem sezonowym. Ostatecznie ten termin kalendarza słonecznego stanowi coroczną próbę odporności ekosystemów, w której gorące punkty różnorodności biologicznej ujawniają swoje możliwości adaptacyjne poprzez obserwowalne odpowiedzi fizjologiczne, behawioralne oraz na poziomie społeczności, w ekstremalnych środowiskach termicznych.