Incydent z 18 września 1931 roku to nie tylko rozdział historii – jest to żywa pamięć utrwalona poprzez zabytki historyczne, sale pamięci i pomniki na terenie całego Chin. Te miejsca, od pozostałości toru kolejowego Liutiaohu po duże muzea pamiątkowe, pełnią ważną funkcję edukacyjną, pomagając przekazywać przyszłym pokoleniom lekcje wynikające z tego wydarzenia. Upamiętniają również ofiary i bohaterów okupacji, zapewniając, że ich historie nie zostaną zapomniane.
Jednym z najważniejszych historycznych reliktów związanych z incydentem z 18 września jest miejsce kolejowe Liutiaohu w prowincji Liaoning w Szynianżu. Miejsce to, gdzie japońska armia Kwantuńskiej zdetonowała ładunki wybuchowe w nocy z 18 na 19 września 1931 roku, aby uzasadnić atak wojskowy. Z historii wynika, że eksplozja została starannie zaplanowana; dokumenty wojskowe japońskie z tamtego czasu, obecnie wystawione w muzeum na tym terenie, zawierają szczegółowe plany operacji sabotażowej oraz logi komunikacyjne koordynujące fałszywą operację pod flagą innej strony.
Dzisiaj teren został zachowany jako zabytek historyczny, z fragmentem oryginalnego toru kolejowego, kamiennym znacznikiem wskazującym miejsce wybuchu oraz niewielkim muzeum prezentującym fotografie i artefakty związane z incydentem. Odwiedzający mogą zobaczyć dokładnie to miejsce, gdzie doszło do wybuchu, a także reliktów, takich jak narzędzia używane przez żołnierzy japońskich do układania ładunków wybuchowych czy pozostałości munduru chińskiego żołnierza znalezione na miejscu zdarzenia. Do wystawy dodano niedawno odkrytą metalową tabliczkę należącą do chińskiego żołniera, z wygrawerowanym imieniem i numerem jednostki, co stanowi poruszające osobiste połączenie z ofiarami. Miejsce przy torze kolejowym Liutiaohu jest mocnym przypomnieniem o początkach tego incydentu, pomagając odwiedzającym zrozumieć zaplanowany charakter działania wojskowego Japonii.
Kolejnym ważnym miejscem jest Muzeum Historii 18 września w Szynianżu, które poświęcone jest dokumentowaniu tego incydentu oraz późniejszej okupacji północno-wschodnich Chin. Otwarte w 1991 roku, w 60. rocznicę incydentu, muzeum zajmuje powierzchnię ponad 30 000 metrów kwadratowych i obejmuje wiele sal wystawowych, tereny wystaw na otwartym powietrzu oraz plac pamiątkowy. Ekspozycje w muzeum ułożone są chronologicznie, rozpoczynając od tła wydarzeń na początku XX wieku, przez zdarzenia z 18 września 1931 roku i okupację północno-wschodnich Chin, kończąc na działaniach oporu Chińczyków i ostatecznej zwycięskiej kampanii wojennej przeciwko Japonii.
Ekspozycja muzeum obejmuje szeroki zakres artefaktów, takich jak japońskie mundury wojskowe, broń i dokumenty; przedmioty osobiste należące do chińskich cywilów i bojowników ruchu oporu, takie jak listy, dzienniki i odzienia; oraz duże dioramy przedstawiające kluczowe wydarzenia, takie jak atak na koszary Beidaying i powstanie ochotniczych armii. Jedna szczególnie poruszająca wystawa prezentuje odbudowane pomieszczenie przesłuchań Japończyków, wyposażone w repliki narzędzi tortur stosowanych podczas okupacji, stworzone na podstawie relacji świadków ocalałych z tamtych czasów. Jednym z najbardziej wzruszających eksponatów jest ściana pokryta imionami ponad 300 tysięcy chińskich cywilów i żołnierzy, którzy zginęli podczas okupacji północno-wschodnich Chin. Muzeum wykorzystuje również nowoczesne technologie, takie jak rzeczywistość wirtualna i interaktywne ekspozycje, aby uczynić historię bardziej angażującą dla młodszych gości. Na przykład odwiedzający mogą używać gogli VR, by „doświadczyć” nocy z 18 września 1931 roku oczami chińskiego cywila mieszkającego w Szynyang. Dodatkowo, funkcja rzeczywistości rozszerzonej pozwala zwiedzającym zeskanować konkretne artefakty i obejrzeć krótkie wideorekonstrukcje wydarzeń historycznych związanych z danym przedmiotem.
Poza Shenyangiem istnieje wiele innych pomników i monumentów poświęconych incydentowi z 18 września na terenie całego północnego wschodu Chin. W Changchun, w prowincji Jilin, Hala Pamięci Armii Zjednoczonej Antyjapońskiej z Północnego Wschodu uhonorowuje żołnierzy, którzy walczyli przeciwko okupacji japońskiej jako część Armii Zjednoczonej Antyjapońskiej z Północnego Wschodu – dużej grupy oporu powstającej w latach 30. XX wieku. Muzeum prezentuje broń używaną przez tę armię, przedmioty osobiste jej przywódców oraz fotografie bitew. Szczególnie godnym uwagi eksponatem jest ręcznie narysowana mapa strategii bitewnej gen. Yang Jingyu, słynnego przywódcy ruchu oporu, która ukazuje taktyczną biegłość sił antyjapońskich. W Harbinie, w prowincji Heilongjiang, Plac Pamiątkowy Incydentu z 18 Września posiada duży pomnik z wyrytymi słowami „Pomnik Incydentu z 18 Września”, a także fontannę i ogród poświęcony pokojowi. Co roku 18 września na placu odbywa się uroczysta ceremonia, podczas której mieszkańcy składają kwiaty i chwilę ciszy w pamięci ofiar.
Te historyczne zabytki i pomniki odgrywają kluczową rolę w przekazywaniu pamięci historycznej młodszym pokoleniom. W Chinach szkoły często organizują wycieczki do tych miejsc, gdzie uczniowie uczą się o incydencie z 18 września podczas przewodowanych zwiedzania, wykładów i zajęć interaktywnych. Na przykład w Muzeum Historii Incydentu z 18 Września uczniowie mogą brać udział w „rewizytach historycznych” działalności oporu, takich jak pisanie podziemnych gazet lub pakowanie zaopatrzenia dla armii ochotniczych. Takie działania pomagają uczniom nawiązać osobisty kontakt z historią, czyniąc ją czymś więcej niż tylko zbiorem dat i wydarzeń. Muzeum organizuje również coroczne konkursy eseistyczne dla uczniów, zachęcając ich do refleksji nad znaczeniem wydarzeń historycznych i ich aktualnymi implikacjami.
Te miejsca przyciągają również dużą liczbę turystów krajowych i zagranicznych każdego roku. W 2023 roku Muzeum Historii z 18 września odwiedziło ponad 1,5 miliona osób, w tym turyści z Japonii, Korei Południowej, Stanów Zjednoczonych i Europy. Dla gości międzynarodowych te miejsca stanowią okazję do zapoznania się z częścią historii, która często pozostaje pominięta w zachodnich narracjach, przyczyniając się do pełniejszego zrozumienia II wojny światowej w Azji Wschodniej. Muzeum regularnie organizuje międzynarodowe konferencje naukowe, gromadząc historyków i badaczy, aby wspólnie omawiać i analizować wydarzenia związane z incydentem z 18 września oraz ich konsekwencje globalne.
Zachowanie tych zabytków historycznych wiąże się z pewnymi wyzwaniami. W miarę upływu czasu naturalne zużycie, a także działalność człowieka mogą uszkadzać te miejsca. W celu rozwiązania tego problemu rząd chiński przeznaczył znaczne środki finansowe na renowację i utrzymanie zabytków związanymi z incydentem z 18 września. Na przykład w 2020 roku obiekt kolejowy Liutiaohu został poddany dużemu projektowi renowacyjnemu, który obejmował naprawę torów kolejowych, modernizację ekspozycji muzealnej oraz ulepszenie infrastruktury dla odwiedzających. Proces renowacji wykorzystywał zaawansowane techniki konserwatorskie, takie jak skanowanie 3D w celu zachowania oryginalnej faktury artefaktów czy systemy monitoringu środowiskowego do kontroli wilgotności i temperatury w strefach wystawienniczych. Rząd współpracuje również z lokalnymi społecznościami i organizacjami historycznymi w celu gromadzenia i zachowania nowych artefaktów związanych z tym incydentem, zapewniając aktualność i kompleksowość ekspozycji. Wolontariusze z lokalnych społeczności biorą często udział w akcjach zbierania artefaktów, przeprowadzając wywiady z osobami starszymi w celu zebrania relacji ustnych oraz rodzinnych pamiątek z tego okresu.
Oprócz zachowania fizycznego, istnieje również nacisk na zachowanie wersji cyfrowej. Wiele muzeów stworzyło online'owe wersje swoich wystaw, umożliwiając ludziom na całym świecie dostęp do informacji o incydencie z 18 września bezpośrednio ze swoich domów. Muzeum Historii Incydentu z 18 września, na przykład, posiada stronę internetową oraz aplikację mobilną oferującą wirtualne zwiedzanie, wykłady wideo i cyfrowe archiwa zabytków. Cyfrowe archiwa obejmują zdjęcia wysokiej rozdzielczości rzadkich dokumentów oraz interaktywne osie czasu, które użytkownicy mogą eksplorować. Takie cyfrowe zachowanie nie tylko czyni historię bardziej dostępną, ale także pomaga chronić ją przed utratą lub zapomnieniem. Muzeum nawiązało również współpracę z międzynarodowymi platformami cyfrowymi, by dzielić się swoją treścią, docierając do szerszej światowej publiczności i promując wzajemne zrozumienie tego kluczowego wydarzenia historycznego.
Rola tych zabytków historycznych i pomników wykracza poza edukację – służą one również przypomnieniem o znaczeniu pokoju. Wiele z tych miejsc posiada wystawy lub przesłania poświęcone promowaniu pokoju i zapobieganiu wojnom. Na przykład na Placu Pamiątkowym 18 września w Harbinie znajduje się kamienne tabliczka z wyrytymi słowami „Pamiętaj historię, cenisz pokój”. Te przesłania znajdują echo u gości z całego świata, przypominając im, że lekcje wyniesione z incydentu z 18 września dotyczą nie tylko przeszłości, ale także budowania bardziej pokojowej przyszłości. Muzeum regularnie organizuje warsztaty edukacyjne na temat pokoju dla młodzieży, podczas których uczestnicy prowadzą dyskusje na temat rozwiązywania konfliktów i znaczenia międzynarodowej współpracy, wykorzystując historyczny kontekst incydentu z 18 września jako punkt wyjścia do dialogu.
×
