Sự kiện ngày 18 tháng 9 năm 1931 không chỉ là một chương trong lịch sử—đó là một ký ức sống động được gìn giữ thông qua các di vật lịch sử, phòng lưu niệm và các đài tưởng niệm trên khắp Trung Quốc. Những địa điểm này, từ tàn tích đường sắt Liutiaohu đến các bảo tàng tưởng niệm quy mô lớn, đóng vai trò là công cụ giáo dục quan trọng, giúp truyền lại bài học từ sự kiện cho các thế hệ tương lai. Chúng cũng tưởng nhớ những người đã chịu đau khổ và chiến đấu trong thời kỳ chiếm đóng, đảm bảo rằng câu chuyện của họ sẽ không bị lãng quên.
Một trong những di tích lịch sử quan trọng nhất liên quan đến Sự kiện ngày 18 tháng 9 là hiện trường đường sắt Liutiaohu ở Thẩm Dương, tỉnh Liêu Ninh. Đây là nơi quân đội Quan Đông của Nhật Bản đã cho nổ thuốc nổ vào đêm ngày 18 tháng 9 năm 1931 nhằm chính danh hóa cuộc tấn công quân sự của họ. Các tài liệu lịch sử tiết lộ rằng vụ nổ được lên kế hoạch một cách cẩn thận; các tài liệu quân sự thời đó của Nhật Bản, hiện đang được trưng bày tại bảo tàng của khu di tích, cho thấy bản vẽ chi tiết về hoạt động phá hoại và các bản ghi thông tin liên lạc điều phối sự kiện cờ giả này.
Ngày nay, khu di tích đã được bảo tồn như một công trình lịch sử, với một đoạn đường ray xe lửa nguyên bản, một cột đá ghi dấu vị trí vụ nổ và một bảo tàng nhỏ trưng bày các bức ảnh cùng hiện vật liên quan đến sự việc. Du khách đến thăm địa điểm này có thể chiêm ngưỡng đúng vị trí nơi vụ nổ xảy ra, cũng như những di vật như công cụ mà binh lính Nhật Bản dùng để đặt chất nổ và phần còn lại của bộ quân phục một người lính Trung Quốc được tìm thấy tại hiện trường. Một thẻ kim loại vừa được khai quật từ đồ đạc của một người lính Trung Quốc, trên đó khắc tên và số đơn vị của anh ta, đã được bổ sung vào triển lãm, tạo nên một mối liên hệ cá nhân cảm động với các nạn nhân. Khu di tích Đường sắt Liutiaohu là lời nhắc nhở mạnh mẽ về nguồn gốc của sự kiện này, giúp du khách hiểu rõ tính chất có toan tính từ trước của hành động quân sự Nhật Bản.
Một địa điểm quan trọng khác là Bảo tàng Lịch sử Ngày 18 tháng 9 tại Thẩm Dương, được xây dựng nhằm ghi chép sự kiện và việc chiếm đóng vùng Đông Bắc Trung Quốc sau đó. Được khai trương năm 1991, nhân kỷ niệm 60 năm ngày xảy ra sự kiện, bảo tàng có diện tích hơn 30.000 mét vuông và bao gồm nhiều phòng triển lãm, khu vực triển lãm ngoài trời cùng một quảng trường tưởng niệm. Các hiện vật trong bảo tàng được sắp xếp theo trình tự thời gian, bắt đầu từ bối cảnh của sự kiện vào đầu thế kỷ 20, đi qua các diễn biến của ngày 18 tháng 9 năm 1931 và việc chiếm đóng Đông Bắc Trung Quốc, và kết thúc bằng các nỗ lực kháng chiến của nhân dân Trung Quốc cùng chiến thắng cuối cùng trong Chiến tranh Kháng Nhật.
Các hiện vật trong bảo tàng bao gồm nhiều loại tư liệu, như quân phục và vũ khí của quân đội Nhật Bản, các tài liệu; đồ dùng cá nhân thuộc về thường dân Trung Quốc và những chiến sĩ kháng chiến, chẳng hạn như thư từ, nhật ký và quần áo; cùng với các mô hình quy mô lớn mô tả những sự kiện quan trọng, như cuộc tấn công vào doanh trại Beidaying và sự hình thành các đội quân tình nguyện. Một trong những khu trưng bày đặc biệt ám ảnh là một phòng tra khảo của Nhật được dựng lại, đầy đủ các bản sao thiết bị tra tấn từng được sử dụng trong thời gian chiếm đóng, dựa trên lời kể của những nhân chứng sống sót. Một trong những hiện vật cảm động nhất là bức tường ghi danh hơn 300.000 thường dân và binh lính Trung Quốc đã thiệt mạng trong thời gian chiếm đóng vùng Đông Bắc Trung Quốc. Bảo tàng còn sử dụng các công nghệ hiện đại như thực tế ảo (VR) và màn hình tương tác để giúp lịch sử trở nên hấp dẫn hơn đối với khách tham quan trẻ tuổi. Ví dụ, du khách có thể dùng kính VR để 'trải nghiệm' đêm ngày 18 tháng 9 năm 1931 qua con mắt của một người dân Trung Quốc đang sống ở Thẩm Dương. Ngoài ra, tính năng thực tế tăng cường (AR) cho phép du khách quét các hiện vật cụ thể và xem các đoạn video ngắn tái hiện các sự kiện lịch sử liên quan đến hiện vật đó.
Ngoài Thẩm Dương, còn có nhiều đài tưởng niệm và tượng đài khác dành riêng cho Sự kiện ngày 18 tháng 9 trải dài khắp Đông Bắc Trung Quốc. Tại Trường Xuân, tỉnh Cát Lâm, Bảo tàng Kỷ niệm Quân đội Liên hợp Chống Nhật Đông Bắc tôn vinh những binh sĩ đã chiến đấu chống lại sự chiếm đóng của Nhật Bản trong lực lượng Quân đội Liên hợp Chống Nhật Đông Bắc – một tổ chức kháng chiến lớn được thành lập vào những năm 1930. Bảo tàng trưng bày các vũ khí do quân đội sử dụng, đồ dùng cá nhân của các chỉ huy và hình ảnh về các trận đánh của họ. Đặc biệt, một bản đồ chiến lược viết tay của Tướng Dương Cảnh Vũ, vị lãnh đạo kháng chiến nổi tiếng, được trưng bày nổi bật, qua đó làm rõ tài năng chiến thuật xuất chúng của lực lượng chống Nhật. Tại Harbin, tỉnh Hắc Long Giang, Quảng trường Tưởng niệm Ngày 18 tháng 9 có một bức tượng đài lớn với dòng chữ “Kỷ niệm Sự kiện ngày 18 tháng 9” được khắc lên, cùng với một đài phun nước và khu vườn hòa bình. Hàng năm vào ngày 18 tháng 9, một nghi lễ trang trọng được tổ chức tại quảng trường, nơi người dân dâng hoa và dành một phút mặc niệm để tưởng nhớ.
Các di tích lịch sử và đài tưởng niệm này đóng một vai trò quan trọng trong việc truyền lại ký ức lịch sử cho các thế hệ trẻ. Tại Trung Quốc, các trường học thường tổ chức các chuyến tham quan thực tế đến những địa điểm này, nơi học sinh tìm hiểu về Sự kiện ngày 18 tháng 9 thông qua các buổi tham quan có hướng dẫn, bài giảng và các hoạt động tương tác. Ví dụ, tại Bảo tàng Lịch sử ngày 18 tháng 9, học sinh có thể tham gia các "tái hiện lịch sử" về các hoạt động kháng chiến, như viết báo bí mật hoặc đóng gói nhu yếu phẩm cho các đội quân tình nguyện. Những hoạt động này giúp học sinh kết nối với lịch sử một cách cá nhân, biến nó thành hơn cả một chuỗi các mốc thời gian và sự kiện. Bảo tàng cũng tổ chức các cuộc thi viết luận hàng năm dành cho học sinh, khuyến khích các em suy ngẫm về ý nghĩa của các sự kiện lịch sử và tính thời sự của chúng trong ngày nay.
Các địa điểm này cũng thu hút một lượng lớn khách du lịch trong nước và quốc tế mỗi năm. Năm 2023, Bảo tàng Lịch sử ngày 18 tháng 9 đã đón hơn 1,5 triệu lượt khách tham quan, trong đó có du khách từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Hoa Kỳ và châu Âu. Đối với du khách quốc tế, những địa điểm này mang đến cơ hội tìm hiểu về một phần lịch sử thường bị bỏ qua trong các câu chuyện kể phương Tây, góp phần thúc đẩy sự hiểu biết toàn diện hơn về Chiến tranh Thế giới thứ hai tại Đông Á. Bảo tàng thường xuyên tổ chức các hội nghị học thuật quốc tế, quy tụ các nhà sử học và nghiên cứu viên để thảo luận và phân tích sự kiện ngày 18 tháng 9 cùng những hệ quả toàn cầu của nó.
Việc bảo tồn những di tích lịch sử này không phải không có thách thức. Theo thời gian, sự xuống cấp tự nhiên cũng như các hoạt động của con người có thể gây hư hại cho các địa điểm này. Để giải quyết vấn đề này, chính phủ Trung Quốc đã đầu tư một khoản kinh phí lớn vào việc phục hồi và bảo trì các di tích Sự kiện ngày 18 tháng 9. Ví dụ, vào năm 2020, khu di tích Đường sắt Liutiaohu đã thực hiện một dự án phục hồi quy mô lớn, bao gồm sửa chữa đường ray, nâng cấp các hiện vật trong bảo tàng và cải thiện cơ sở vật chất dành cho khách tham quan. Quá trình phục hồi đã áp dụng các kỹ thuật bảo tồn tiên tiến, chẳng hạn như quét 3D để lưu giữ kết cấu nguyên bản của các cổ vật và các hệ thống giám sát môi trường nhằm kiểm soát độ ẩm và nhiệt độ trong các khu vực trưng bày. Chính phủ cũng hợp tác với cộng đồng địa phương và các tổ chức lịch sử để thu thập và bảo quản thêm các cổ vật liên quan đến sự kiện, đảm bảo rằng các triển lãm luôn cập nhật và toàn diện. Các tình nguyện viên trong cộng đồng thường xuyên tham gia các chiến dịch thu thập cổ vật, phỏng vấn những cư dân cao tuổi để ghi lại các câu chuyện truyền miệng và các di vật gia đình liên quan đến giai đoạn này.
Ngoài việc bảo tồn vật lý, còn có sự tập trung vào bảo tồn kỹ thuật số. Nhiều bảo tàng đã tạo ra các phiên bản trực tuyến của triển lãm, cho phép người dân trên khắp thế giới tiếp cận thông tin về Sự kiện ngày 18 tháng 9 ngay tại nhà. Ví dụ, Bảo tàng Lịch sử ngày 18 tháng 9 có một trang web và ứng dụng di động cung cấp các chuyến tham quan ảo, bài giảng video và kho lưu trữ kỹ thuật số các hiện vật. Các kho lưu trữ kỹ thuật số bao gồm hình ảnh độ phân giải cao của những tài liệu quý hiếm và các mốc thời gian tương tác mà người dùng có thể khám phá. Việc bảo tồn kỹ thuật số này không chỉ giúp lịch sử trở nên dễ tiếp cận hơn mà còn góp phần bảo vệ nó khỏi nguy cơ bị mất mát hoặc lãng quên. Bảo tàng cũng đã hợp tác với các nền tảng kỹ thuật số quốc tế để chia sẻ nội dung của mình, tiếp cận đối tượng toàn cầu rộng lớn hơn và thúc đẩy sự thấu hiểu liên văn hóa về sự kiện lịch sử then chốt này.
Vai trò của những di tích lịch sử và đài tưởng niệm này không chỉ dừng lại ở việc giáo dục — chúng còn đóng vai trò nhắc nhở về tầm quan trọng của hòa bình. Nhiều địa điểm có các triển lãm hoặc thông điệp nhằm thúc đẩy hòa bình và ngăn ngừa chiến tranh. Ví dụ, Quảng trường Kỷ niệm ngày 18 tháng 9 tại Harbin có một tấm bia đá khắc dòng chữ “Ghi nhớ lịch sử, trân trọng hòa bình”. Những thông điệp này tạo tiếng vang với du khách từ khắp nơi trên thế giới, nhắc nhở họ rằng bài học từ Sự kiện ngày 18 tháng 9 không chỉ liên quan đến quá khứ mà còn về việc xây dựng một tương lai hòa bình hơn. Bảo tàng thường xuyên tổ chức các buổi hội thảo giáo dục về hòa bình dành cho thanh thiếu niên, trong đó người tham gia thảo luận về giải quyết xung đột và tầm quan trọng của hợp tác quốc tế, lấy bối cảnh lịch sử của Sự kiện ngày 18 tháng 9 làm điểm khởi đầu cho cuộc đối thoại.
×
