Bắt đầu mùa thu, một trong 24 tiết khí của lịch truyền thống Trung Quốc, mang ý nghĩa văn hóa sâu sắc khi đánh dấu sự chuyển giao chính thức từ mùa hè sang mùa thu. Tiết khí này thường rơi vào ngày 7 hoặc 8 tháng 8, thể hiện sự thay đổi dần dần của thời tiết, hoạt động nông nghiệp và đời sống hàng ngày, phản ánh trí tuệ cổ đại của người Trung Quốc trong việc sống hòa hợp với nhịp điệu tự nhiên.
Về mặt văn hóa, Tiết Lập Thu không chỉ đơn thuần là một ngày trên lịch; đây còn là khoảng thời gian để suy ngẫm và chuẩn bị. Người Trung Quốc cổ đại tin rằng giai đoạn này đánh dấu sự khởi đầu của chu kỳ thu hoạch trong tự nhiên, thời điểm cái nóng mùa hè nhường chỗ cho thời tiết dịu mát hơn và cây trồng bắt đầu chín. Niềm tin này ăn sâu vào các xã hội nông nghiệp, nơi thành công của vụ mùa ảnh hưởng trực tiếp đến sự sinh tồn, khiến Tiết Lập Thu trở thành một dấu mốc quan trọng trong chu kỳ hàng năm.
Một trong những phong tục nổi tiếng nhất liên quan đến Lập Thu là “tiết tiểu biểu”, hay còn gọi là “dán mỡ mùa thu”. Truyền thống này bắt nguồn từ quan niệm rằng mọi người thường giảm cân trong những tháng hè nóng bức do khẩu ăn giảm và hoạt động tăng lên. Để bồi bổ sức khỏe và chuẩn bị cho những tháng mùa đông lạnh giá sắp tới, các gia đình sẽ ăn những món giàu dinh dưỡng, nhiều calo như thịt, đặc biệt là thịt lợn vào ngày này. Ở miền Bắc Trung Quốc, việc ăn bánh chẻo (dumpling) là phổ biến, còn ở các vùng phía Nam, người ta có thể thưởng thức món vịt quay hoặc các món ăn bổ dưỡng khác. Phong tục này không chỉ mang ý nghĩa thực tiễn mà còn góp phần gắn kết các thành viên trong gia đình thông qua những bữa ăn sum họp.
Một truyền thống phổ biến khác là “kengiu”, hay còn gọi là “cắn mùa thu”. Hoạt động này bao gồm việc ăn các loại trái cây theo mùa như dưa hấu, nho hoặc đào, tượng trưng cho lời tạm biệt mùa hè và đón chào mùa thu. Ở một số nơi, người ta tin rằng việc ăn dưa hấu vào ngày đầu mùa thu có thể ngăn ngừa tiêu chảy trong suốt mùa tiếp theo. Hành động đơn giản này kết nối con người với thế giới tự nhiên, nhắc nhở họ về tầm quan trọng của việc tiêu thụ các loại rau quả tươi, theo mùa.
Ở các vùng khác nhau của Trung Quốc, những lễ hội và nghi lễ độc đáo làm phong phú thêm việc kỷ niệm Tiết Lập Thu. Ở vùng nông thôn, các nông dân có thể tổ chức lễ nghi để cầu mong mùa màng bội thu, dâng cúng lên các vị thần nông nghiệp. Những buổi lễ này thường bao gồm âm nhạc, múa và trưng bày các công cụ nông nghiệp, thể hiện lòng biết ơn và hy vọng của cộng đồng về một mùa vụ thành công. Ở khu vực thành thị, mặc dù các nghi lễ truyền thống như thế ít phổ biến hơn, người dân vẫn đánh dấu dịp này bằng cách điều chỉnh chế độ ăn uống, cập nhật tủ quần áo với những trang phục nhẹ nhàng hơn, và lên kế hoạch cho các hoạt động ngoài trời để tận hưởng thời tiết dễ chịu.
Tiết Lập Thu cũng ảnh hưởng đến các phương pháp y học truyền thống. Theo y học cổ truyền Trung Quốc, đây là thời điểm thích hợp để điều chỉnh chế độ ăn uống và lối sống cho phù hợp với sự thay đổi năng lượng của mùa. Các thực phẩm có tác dụng nhuận phế như lê và nấm trắng được khuyến khích sử dụng để chống lại cái khô hanh của mùa thu. Việc luyện tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ hoặc thái cực quyền cũng được khuyến khích nhằm giữ cân bằng cơ thể và chuẩn bị cho những tháng mùa đông lạnh giá.
Trong thời hiện đại, dù đô thị hóa và toàn cầu hóa đã làm thay đổi nhiều phong tục truyền thống, Tiết Lập Thu vẫn tiếp tục đóng một vai trò trong đời sống hàng ngày. Đây là lời nhắc nhở mọi người nên chậm lại và chiêm nghiệm vẻ đẹp của những chuyển biến tự nhiên, từ sắc lá đổi màu cho đến không khí se lạnh đầu mùa. Nhiều người nhân dịp này để lên kế hoạch du lịch đến các khu thắng cảnh ngắm lá thu, hoặc tham gia các hoạt động ngoài trời như leo núi và dã ngoại trước khi thời tiết trở nên quá lạnh.
Đối với các doanh nghiệp, đặc biệt là những doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực ẩm thực và thời trang, Tiết Lập Thu đánh dấu sự thay đổi trong sở thích của người tiêu dùng. Các nhà hàng bắt đầu đưa vào thực đơn những món ăn theo mùa với các nguyên liệu như bí ngô, khoai lang và hạt dẻ, trong khi các cửa hàng quần áo dự trữ áo khoác nhẹ, khăn quàng và những mặt hàng thiết yếu cho mùa thu. Sự chuyển dịch theo mùa này không chỉ thúc đẩy hoạt động kinh tế mà còn duy trì các tập quán truyền thống trong bối cảnh hiện đại.
Giáo dục cũng đóng vai trò trong việc bảo tồn giá trị văn hóa của Tiết Lập Thu. Các trường học thường dạy học sinh về 24 tiết khí, giải thích về tầm quan trọng lịch sử và nông nghiệp của chúng. Điều này giúp thế hệ trẻ hiểu và trân trọng hơn trí tuệ của tổ tiên, đảm bảo rằng những truyền thống này sẽ được truyền lại cho các thế hệ mai sau.
Tóm lại, Lập Thu là một tiết khí phong phú và ý nghĩa, thể hiện bản chất của sự thay đổi theo mùa và di sản văn hóa. Các phong tục và lễ hội của nó, từ 'dán mỡ mùa thu' đến 'cắn mùa thu', phản ánh mối liên hệ sâu sắc của người Trung Quốc với thiên nhiên và khả năng thích nghi với nhịp điệu của các mùa.
×
